_logo_ewt

Europejska polityka spójności polega na zmniejszeniu dysproporcji w poziomach gospodarczego i społecznego rozwoju różnych regionów. Jej założeniem jest osiągnięcie harmonijnego, równoważonego i trwałego rozwoju w obrębie całej Unii Europejskiej. Europejska Współpraca Terytorialna (EWT) służy wspieraniu, promocji oraz realizacji wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym.

Sukces tych projektów w dużej mierze opiera się na inicjatywie stowarzyszeń oraz organizacji non-profit otwartych na potrzeby mieszkających w strefie przygranicznej ludzi. Środki na finansowanie projektów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – na lata 2014-2020 przewidziano kwotę 8,9 mld euro.

Środki te zostaną zainwestowane m.in. w ochronę, promowanie i rozwój zasobów środowiska i dziedzictwa kulturowego, rozwój infrastruktury drogowej usprawniającej komunikację między sąsiadującymi państwami (a co za tym idzie poprawę dostępności transportowej atrakcji kulturowych i przyrodniczych), dostosowanie edukacji zawodowej do wymogów transgranicznego rynku pracy, czy wzmocnienie kompatybilności systemów reagowania kryzysowego. Ważnym aspektem podejmowanych działań jest również wsparcie współpracy instytucji publicznych, lokalnych społeczności i sektora pozarządowego. Współpraca w tak różnych dziedzinach, jak: kultura, bezpieczeństwo, edukacja czy planowanie przestrzenne ma przyczynić się do wzrostu solidarności i budowy społeczeństwa obywatelskiego na obszarach objętych współpracą.

Europejska Współpraca Terytorialna (EWT) stanowi kontynuację Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III z okresu 2000-2006 oraz Programów EWT z okresu 2007-2013. W latach 2007-2013 na rozwój współpracy terytorialnej z budżetu Unii Europejskiej przeznaczone zostało 7,75 mld euro, zaś łączna kwota, którą otrzymała Polska na realizację programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, wyniosła 557,8 mln euro. Na Europejską Współpracę Terytorialną składają się trzy typy programów operacyjnych:

  • współpraca transgraniczna, której celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych, rozwiązywanie wspólnych problemów, zidentyfikowanych w regionach przygranicznych oraz uruchomienie niewykorzystanego potencjału w obszarze przygranicznym;
  • współpraca transnarodowa, zmierzająca do wzmocnienia współpracy za pomocą działań polityki spójności, ukierunkowana na integrację terytorialną Unii Europejskiej poprzez wspieranie dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjność i ochronę środowiska naturalnego,
  • współpraca międzyregionalna, która powinna dążyć do wzmocnienia skuteczności polityki, umożliwiająca wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie m.in. wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochrony środowiska.

W perspektywie finansowej 2014-2020 Polska bierze udział w realizacji działań:

  • programów transgranicznych (Polska-Słowacja, Czechy-Polska, Polska-Saksonia, Brandenburgia-Polska,Meklemburgia-Pomorze Przednie-Brandenburgia-Polska, Południowy Bałtyk, Litwa-Polska),
  • programów transnarodowych (Region Morza Bałtyckiego, Europa Środkowa),
  • programu międzyregionalnego (Interreg Europa),
  • programu Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (Polska-Białoruś-Ukraina).

Zasady dotyczące realizacji projektów EWT:

  • projekty przygotowane i realizowane wspólnie z partnerami zagranicznymi,
  • co do zasady projekt realizuje przynajmniej 3 partnerów, w tym 2 z UE (różnice w poszczególnych programach operacyjnych),
  • jeden z partnerów – tzw. wiodący – bierze na siebie odpowiedzialność za cały projekt, w tym za działania realizowane za granicą,
  • językiem roboczym jest język angielski,
  • projekty „miękkie”, czyli co do zasady nie inwestycyjne,
  • dofinansowanie z EFRR dla polskich partnerów do 85% kosztów kwalifikowalnych.

Przedstawiamy informacje dotyczące programów EWT realizowanych w perspektywie finansowej 2014-2020:
Polska-Słowacja
Czechy – Polska
Polska – Saksonia
Brandenburgia – Polska
Meklemburgia-Pomorze Przednie/ Brandenburgia/ Polska
Południowy Bałtyk
Litwa – Polska
Polska-Białoruś-Ukraina
Region Morza Bałtyckiego
Europa Środkowa

Na lepsze poznanie charakteru działań możliwych do realizacji w ramach EWT pozwoli przeanalizowanie projektów realizowanych w programach w perspektywie 2007- 2013. Są wśród nich zarówno projekty służące rozbudowie i modernizacja infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej w partnerskich gminach (Program Polska – Słowacja), czy transgranicznej współpracy w zakresie wykrywania u noworodków 14 chorób genetycznych (Program Meklemburgia/Pomorze Przednie – Brandenburgia – Polska) jak i wymiana doświadczeń i edukacja uczniów w zakresie ekologii (m.in. poprzez wspólne wyjazdy do polskiej i czeskiej części Karkonoskiego Parku Narodowego – Program Czechy – Polska). Ważną rolę odgrywały też działania służące polepszeniu transgranicznej współpracy kulturalnej. W ramach Programu Meklemburgia/Pomorze Przednie – Brandenburgia – Polska zrealizowano np. działania integrujące organizacje i środowiska twórcze w celu stworzenia wspólnej oferty programowej kulturalnej i edukacyjnej. Nawiązywanie i podtrzymywaniu współpracy w wymiarze ponadlokalnym i transgranicznym miało służyć również utworzenie i współpraca centrów kultury (Program Polska – Słowacja). Dzięki różnorodności możliwych działań Europejska Współpraca Terytorialna może być ciekawą perspektywą dla stowarzyszeń i organizacji zainteresowanych działaniami o charakterze transgranicznym, czy transnarodowym. Kwestie doświadczeń, trudności i wyzwań związanych z Europejską Współpracą Terytorialną zostaną poruszone w kolejnym artykule.

Artykuł dotyczące EWT powstał w ramach realizacji działań współfinansowanych ze środków Programu „Wspieranie Organizacji Pozarządowych” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

Za: NGO

; ;